Stress reductie vanuit de Traditionele Chinese Geneeskunde

Stress, anxiety vanuit de Chinese geneeskunde

In de huidige tijd hebben we allemaal wel eens te maken met stress. Wanneer stress langdurig aanhoudt, kunnen klachten ontstaan. Deze klachten kunnen slapeloosheid veroorzaken, hartkloppingen, mentale en fysieke onrust, kort lontje, irritaties etc. Anxiety (angstig en gespannen) kan ontstaan wanneer de stressperiode te lang aanhoudt. Anxiety is een verergerde situatie van de stress, naast dat men gespannen is, wordt men ook angstig.

Wanneer de stressperiode tot een einde komt, dan kan het lichaam weer in een herstelfase komen.

Het is interessant om te weten hoe de Chinese geneeskunde kijkt naar stress/anxiety en welke remedies er zijn om te ontspannen / ont-stressen? Wanneer we meer bewust worden, herkennen we de signalen beter en kunnen we adequater stappen nemen om stress te reduceren. Onderaan deze blog staan een aantal adviezen/tips vanuit de zienswijze uit de Chinese Geneeskunde.

Traditionele Chinese Geneeskunde is al meer dan 3000 jaar oud. Gedurende deze periode heeft de Chinese geneeskunde hun kennis, theorie en praktijkervaringen vastgelegd. De Chinese geneeskunde vertalen stress en anxiety vanuit een heel ander spectrum dan wat wij kennen vanuit de Westerse wetenschap. Toch is het interessant om eerst vanuit Westers perspectief te kijken naar stress en anxiety. Er komen namelijk verschillende elementen terug in de Chinese geneeskunde. Vanuit het Westerse perspectief beinvloedt stress het sympatisch zenuwstelsel. Wanneer deze wordt geactiveerd, dan gaat de hartslag omhoog door de adrenaline die vrijkomt vanuit de nieren. Vervolgens spannen de spieren aan om in actie te komen voor een ‘vlucht- of vechtreactie’. Ook het bekende stress-hormoon cortisol komt vrij. Dit hormoon zorgt ervoor dat terwijl je paraat staat voor actie, dat het je lichaam ondersteunt met bijvoorbeeld de spijsvertering, slaap en vertering. Wannneer de stressperiode te lang duurt, put de cortisol het lichaam uit. Met als gevolg dat men angstig (axiety) kan worden. Men kan dan in een burn-out komen.

Nu dan het gezichtspunt vanuit de Chinese geneeskunde. Zoals het linkerschema aangeeft, zijn er een aantal belangrijke oorzaken van stress: langdurig overwerken, hoge werkdruk, veel emotionele onrust vanuit werk en/of prive (levensgebeurtenissen zoals scheiding, ziekte, overlijden van dierbare), uitputting door sport, dieet, ongezond eten, te veel seksuele activiteit, te actief sociaal leven etc.

Tegenwoordig leven we in een snelle, drukke maatschappij. De meeste mensen staan altijd aan. Mensen hebben veel ballen in de lucht te houden zoals werk, sporten, kinderen, sociaal leven etc. Ook het beeldscherm gebruik van laptops, telefoon en tablets helpen niet mee om stress te ontladen. Dit heeft een invloed op het orgaansysteem (ZangFu).

De belangrijkste organen die beinvloed worden door stress zijn lever, hart, milt en nier. In de Chinese geneeskunde hebben de organen meerdere functies. Deze functies kunnen een fysieke en energetische werking hebben.

Stress is lichamelijk voelbaar. De spieren zijn dan gespannen. De meeste mensen met stress hebben ook nek- en schouderklachten. Echter zijn er ook mensen die aangeven geen last te hebben van nek en schouders. Alleen wanneer ik palpeer op acupunctuurpunten rondom dit gebied, dan ervaren mensen dat het stijf en pijnlijk is.

Lever

Vanuit de Chinese Geneeskunde hebben organen een bredere functie die verder gaat dan de fysieke functie zoals we die kennen in de Westerse geneeskunde. Zo heeft de lever o.a. de functie voor de vrije doorstroom van Qi (energie). Dit is een vaag begrip, maar wellicht beter te de hand van de volgende uitleg. Wanneer er een stresssituatie op treedt, dan spannen de spieren. Bij langdurige stress kan de Qi niet meer doorstromen en kan er stagnaties in spieren ontstaan. Men krijgt dan knopen (bundels spierweefsel wat vast komt te zitten). Deze meeste mensen zijn hier wel bekend mee.

Wanneer mensen in de praktijk komen, zie ik meteen al dat nek en schouders gespannen zijn. De meeste mensen met stress hebben ook nek- en schouderklachten (stijf gevoel, pijn, knopen, bewegingsbeperking). Echter zijn er ook mensen die aangeven geen last te hebben van nek en schouders. Alleen bij palpatie (druk uit oefenen) op acupunctuurpunten, dan ervaren mensen wel degelijk dat het vast zit en pijn doet. Ze hebben zelf geen last van de stress, echter het lichaam ervaart wel stress. Alleen kunnen ze er zelf goed mee omgaan.

Wanneer de Qi niet meer vrij doorstroomt, kunnen mensen ook eerder gefrustreerd raken, geirriteerd zijn en uit het niets boosheid worden. Vanuit de Yin/Yang systeem en meridiaanleer (energiebanen) kan men verklaren, dat mensen een hoge pieptoon kunnen hebben en hoofdpijn (migriane) krijgen. Het Yang stijgt te snel omhoog wat een druk geeft op het hoofd. Wanneer het yang te snel stijgt dan wordt het lever Yang rising genoemd.

Hart

De grote geest ookwel de ‘Shen’ genoemd, huist zich in het hart. Wanneer de lever de vrije doorstroom van Qi niet goed kan uitvoeren, heeft dit ook invloed op de het hart. Men kan een druk op de borst ervaren.

Het hart (Shen) wordt onrustig worden door de lever (hun). De Hun is een energetische element van de geest. Het is de generaal die de orders uitzet. De keizer is de Shen (de grote Geest) en wordt onrustig van de orders van de generaal. Er ontstaat een onrust in het lichaam. Een gevoel van onbehagen, gejaagdheid. Deze kan ook de slaap beinvloeden zoals moeite met inslaap vallen, doorslapen, onrustige dromen.

Bij stressperiodes kan men opeens gewaarworden het kloppen van het hart en of druk op de borst ervaren*. Het hart heeft een duidelijke relatie met het bloed. Het hart regeert het bloed, het zorgt voor de doorstroming van bloed. Wanneer er stress is, gaat het hart sneller het bloed laten circuleren. De pols zal dan sneller aanvoelen (Shuo mai).

Een andere uitdrukking in de Chinese geneeskunde is dat hart en nieren niet meer goed communiceren. vanuit een onbalans in de hart nierrelatie kan met in een depressie komen. Doordat er te weinig energie is, kan men niet goed meer aarden in het lichaam, waarbij de Shen(geest) verstoort raakt.

* Mocht je door het lezen van deze blog, bepaalde symptomen mbt het hart herkennen? Hierbij een link van de hartstichting ‘herken de signalen van het hart’ https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/signalen-herkennen

Milt

In de Chinese Geneeskunde is er een belangrijk uitdrukking wanneer de lever zijn vrije doorstroom van qi niet kan uitvoeren, namelijk hout valt van aarde aan. De lever is vanuit de 5 elementenleer het hout element en de milt behoort tot het aarde element. De lever is dan zou gespannen dat de spanning overslaat naar het milt maag systeem. Wellicht heb je dit gemerkt wanneer je zenuwachtig was voor een examen of sollicitatiegesprek. De spanning sloeg toen op het milt/maag-darmstelsel. Dan had je geen eetlust, was je misselijk, moest je overgeven en/of kreeg je losse ontlasting. (diarree). Dit zijn symtomen die nog makkelijk te herleiden zijn. Wat niet veel mensen weten is dat piekeren een systeem is dat bij de milt-systeem hoort. De milt heeft een belangrijke functie in de spijsvertering. Wanneer iemand aan het piekeren is, dan herkauwt men dezelfde gedachten eindeloos. Bij langdurig stress kan men in het piekeren komen, waarbij men door de bomen het bos niet meer ziet.

Nieren

Wanneer de stress te lang aan houdt dan tast men de nierenergie aan. De nierenergie is de levensbatterij(Jing) die je bij het begin van het leven meekrijgt van de ouders. Stress kost veel energie, aangezien men alleen maar aan en paraat staat. Wanneer men inlevert in qi, heeft dit een effect op het gehele systeem. Klachten die kunnen ontstaan zijn o.a. onderrug klachten verminderde concentratie, duizelingen, lage toon oorsuizingen.

De nieren zijn te verdelen in yin en yang. Mensen waarbij de nier yin is uitgeput krijgen klachten van nachtzweten, 5 palmhitte, droge mond, droge keel, (kleine sipjes drinken). Mensen waarbij de nier yang is uitgeput kunnen koude handen en voeten hebben, geheel kouwelijk zijn, veel en helder plassen. Echter wanneer beide systemen zijn aangedaan dan heffen beide klachten elkaar een beetje op. Een arts/therapeut kan verder aan de pols en tong bepalen hoe het gesteld is met de nierenergie.

Een belangrijk onderdeel in ons leven is seksualiteit. Wat gebeurt er met libido in stressvolle periodes? Over het algemeen kan gezegd worden dat je libido lager wordt, wanneer je voor een lange periode onder invloed staat van stress. Seks kan ontspannend zijn, echter kost het ook energie. Deze energie heeft een relatie met de nierenergie (je levensbaterij).

Adviezen/tips:

Natuur – ga de natuur in om te ontspannen. In de natuur is een organische ritme. Wanneer we wandelingen maken of in de natuur gaan rusten, kan het lichaam en geest ontladen en ontspannen.
Tai Ji (Tai Chi) & Qi Gong– zijn Chinese traditionele bewegingsvormen, dat oorspronkelijk is ontstaan vanuit zelf-verdediging. De gracieuze bewegingen zorgen ervoor dat je in contact komt met het natuurlijk ritme en Qi van je eigen lichaam.
Yoga – Hoewel yoga zijn oorsprong vind in India, is yoga een vorm om het lichaam door middel van aandacht, beweging en ademhaling in harmonie te laten komen.
Acupunctuur – zorgt voor een betere circulatie van bloed en Qi in je lichaam. Stijfheid , spanning en/of pijn in spieren worden gereduceerd waardoor men beter kan ontspannen. De energiebanen gaan beter doorstromen met als gevolg dat je beter in je lichaam komt te zitten.
Tuina Massage – deze massage vorm komt uit de Chinese geneeskunde. Het balanceert de meridianen & organen en zorgt voor de vrije doorstroom van Qi waardoor het lichaam in
Kamille thee of chrysanten thee – In het Westen kennen we kamille thee om de zenuwen te kalmeren. In China gebruikt men ook een andere vorm namelijk chrystanten(Ju Hua) thee. In Chinese medicijnen wordt Ju Hua vaak gebruikt om de lever te kalmeren en wordt ook als thee gebruikt. Deze thee kan je dagelijks drinken en zorgt dat je lever gezond en ontspannen blijft. Als je chryasanten(Ju Hua) thee wil gaan drinken, dan kan deze thee bij een Chinese supermarkt kopen.
Meditatie – Inmiddels is het niet meer vreemd wanneer je aangeeft dat je mediteert. Alleen de valkuil is dat wanneer je druk bent, juist geen tijd meer neemt om te mediteren. Er is een quote/meditatieadvies om dagelijks 20 minuten te mediteren, maar wanneer je druk bent, neem dan 1 uur de tijd om te mediteren. mediteren reduceert stress, en zorgt voor een betere balans in lichaam en geest. Meditatie kan in verschillende vormen van zitten op een meditatiekussen als een bewegingsmediatie zoals Tai Chi, QiGong, yoga.

Dit artikel licht een tipje van de sluier op van hoe de Chinese geneeskunde werkt. Vanuit een goede intentie is het zo goed mogelijk verwoord. Mocht je het idee hebben dat je hartklachten hebt, zie de doorverwijzing van de hartstichting, of neem contact op met jouw huisarts.

Heb je zelf last van stressklachten? Wil je weten hoe het zit met jouw balans van lichaam en geest? Of zou je preventief een behandeling willen om jouw systeem verder in balans te laten komen, neem dan contact met mij op. 06-48519222.